Fortyfikacje „Linii Mołotowa” na terenie powiatu lubaczowskiego.
02-05-2016, Powiatowe Centrum Kultury
Jedną z ciekawszych atrakcji powiatu lubaczowskiego jest system fortyfikacji zwany „Linią Mołotowa”.
W okresie międzywojennym wzrosło szczególne zainteresowanie fortyfikacjami, dzięki ich skutecznemu wykorzystaniu w czasie działań podczas pierwszej wojny światowej. Zainteresowanie taki było również w ZSRR.
Po napaści wojsk niemieckich i radzieckich na Polskie w 1939 r., jeszcze w trakcie działań wojennych, 28 września zawarty został radziecko-niemiecki traktat o granicach i przyjaźni. Wyniku porozumienia powiat lubaczowski nalazł się pod jurysdykcją sowiecką. Już 15 października Szef Sztabu Frontu Ukraińskiego zdecydował o budowie umocnień na tych terenach.
Fortyfikacje te weszły w skład Raworuskiego Rejonu Umocnień. Dzieliły się one na cztery typy: do ognia czołowego (kazamaty artyleryjskiej, obrony przeciwpancernej i broni maszynowej), do ognia bocznego (półkaponiery artyleryjskie, obrony przeciwpancernej i broni maszynowej), do ognia dwubocznego (kaponiery obrony przeciwpancernej) i schrony obserwacyjno-dowódcze.
Przed rejonem umocnień znajdował się pas przesłaniania, którego głównym celem było rozpoznanie sił i zamiarów nieprzyjaciela oraz opóźnienie jego podejścia do głównego pasa umocnień. Na terenie powiatu lubaczowskiego taki pas znajdował się na odcinku Stare Sioło – Oseredek (obecnie Dąbrówka).
Pierwszy pas obrony głównej stanowiły batalionowe węzły obrony o szerokości od 6 do 10 km i głębokości od 3 do 5 km. W skład węzłów wchodziło do 3 do 5 punktów oporu. Każdy punkt oporu składał się z 15-17 schronów, które otoczone były okopami i zaporami przeciwpiechotnymi i przeciwpancernymi i schronami biernymi. Na terenie powiatu lubaczowskiego były to punkty: „Brusno Nowe”, „Brusno Stare”, „Wielki Dział”, „Goraje”.
Drugi pas obrony znajdował się 10 km za pierwszym na odcinku Rawa Ruska – Butyny. Na terenie powiatu lubaczowskiego punkt „Dziewięcierz”.
Wykaz schronów znajdujących się na terenie powiatu lubaczowskiego
a) pas przesłaniania
Lp.
|
Miejscowość
|
Uzbrojenie
|
1
|
Zabiała
|
ckm
|
2
|
Oleszyce Stare
|
Działko ppanc.
|
3
|
Oleszyce Stare
|
ckm
|
4
|
Lipina
|
Działko ppanc.
|
5
|
Lipina
|
ckm
|
6
|
Oleszyce-Dubiki
|
Działko ppanc.
|
7
|
Oleszyce-Dubiki
|
ckm
|
8
|
Oleszyce
|
ckm
|
9
|
Futory
|
ckm
|
10
|
Dachnów
|
ckm
|
11
|
Dachnów
|
ckm
|
12
|
Dachnów
|
Działko ppanc.
|
13
|
Dachnów
|
Działko ppanc.
|
14
|
Załuże
|
ckm
|
15
|
Nowe Sioło
|
ckm
|
16
|
Dąbrówka
|
ckm
|
17
|
Chotylub
|
ckm
|
b) punkt oporu „Brusno Nowe”
Lp.
|
Typ schronu
|
uzbrojenie
|
1
|
Kazamata broni maszynowej
|
3 x ckm
|
2
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
3
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
4
|
Kazamata obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
5
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
6
|
Półkaponiera obrony maszynowej
|
2 x ckm
|
7
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
8
|
Kazamata broni maszynowej
|
3 x ckm
|
9
|
Półkaponiera artyleryjska
|
2 x 76,2 mm ckm
|
10
|
Kazamata broni maszynowej
|
2 x ckm
|
11
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
12
|
Kazamata broni maszynowej
|
3 x ckm
|
13
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
14
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
c) punkt oporu „Brusno Stare”
Lp.
|
Typ schronu
|
uzbrojenie
|
1
|
Obserwacyjno - dowódczy
|
-
|
2
|
Półkaponiera artyleryjska
|
2 x 76,2 mm ckm
|
3
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
4
|
Półkaponiera artyleryjska
|
2 x 76,2 mm ckm
|
5
|
Kazamata broni maszynowej
|
3 x ckm
|
6
|
Kaponiera obrony przeciwpancernej
|
2 x 45 mm 4 x ckm
|
7
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
8
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
9
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm
|
10
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm
|
11
|
Kazamata broni maszynowej
|
2 x ckm
|
12
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm
|
13
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm
|
14
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm
|
15
|
Kazamata obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
d) punkt oporu „Wielki Dział”
Lp.
|
Typ schronu
|
uzbrojenie
|
1
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
2
|
Kazamata broni maszynowej
|
2 x ckm
|
3
|
Kazamata broni maszynowej
|
2 x ckm
|
4
|
Kazamata obrony przeciwpancernej
|
45 mm
|
5
|
Półkaponiera artyleryjska
|
2 x 76,2 mm ckm
|
6
|
Kazamata broni maszynowej
|
2 x ckm
|
7
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
8
|
Półkaponiera artyleryjska
|
2 x 76,2 mm ckm
|
9
|
Kazamata obrony maszynowej
|
45 mm
|
10
|
Półkaponiera artyleryjska
|
2 x 76,2 mm ckm
|
11
|
Kazamata obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
12
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
13
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
14
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
e) punkt oporu „Goraje”
Lp.
|
Typ schronu
|
uzbrojenie
|
1
|
Obserwacyjno - dowódczy
|
-
|
2
|
Kazamata broni przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
3
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
4
|
Kazamata artyleryjska
|
2 x 76,2 mm
|
5
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
6
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
7
|
Kazamata broni maszynowej
|
2 x ckm
|
8
|
Półkaponiera broni maszynowej
|
2 x ckm
|
9
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
10
|
Kazamata artyleryjska
|
76,2 mm
|
11
|
Półkaponiera broni maszynowej
|
76,2 mm
|
12
|
Kazamata obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
13
|
Kazamata broni maszynowej
|
3 x ckm
|
14
|
Półkaponiera broni maszynowej
|
2 x ckm
|
f) punkt oporu „Dzieięcierz”
Lp.
|
Typ schronu
|
uzbrojenie
|
1
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm ckm
|
2
|
Półkaponiera broni maszynowej
|
2 x ckm
|
3
|
Półkaponiera broni maszynowej
|
2 x ckm
|
4
|
Półkaponiera obrony przeciwpancernej
|
45 mm 2 x ckm
|
5
|
Półkaponiera broni maszynowej
|
ckm
|
6
|
Półkaponiera broni maszynowej
|
2 x ckm
|
7
|
Do ognia bocznego
|
Brak danych
|
8
|
Do ognia bocznego
|
Brak danych
|
Fot. Krzysztof Stępień